Mijn eerste reanimatie was de eerste dag dat ik mee mocht met de ambulance. Tijdens de rit kreeg ik die verrekte handschoenen niet aan vanwege mijn zweethandjes. We stopten voor een gewoon rijtjeshuis waar de deur al van open stond. Er was al een ambulance gearriveerd en wij kwamen om te helpen. We liepen door naar een klein keukentje waar ook nog eens een enorme tafel stond. Toen leerde ik gelijk al de eerste stap van de basic life support. Is het een veilige omgeving en creëer ruimte om te werken. De tafel werd eruit gedragen terwijl de eerste al begon met reanimeren. Ik had geen idee wat ik kon doen en ik probeerde de opdrachten zo goed mogelijk op te volgen. Tot we op een moment kwamen dat we niet veel meer konden doen. Ik heb al mijn moed bij elkaar geraapt om te vragen of ik mocht reanimeren. Op dat moment niet meer met de bedoeling om deze man zijn leven te redden, maar om mezelf de eerste stap te gunnen in een getraind team. Zodat ik de volgende keer sneller die handschoenen zou aan krijgen en mijn eerste ervaring zou hebben.
Ik kan alleen maar beamen dat een eerste reanimatie heel erg spannend is. En dan heb ik het nog niet eens over alle daarop volgende keren, want die blijven spannend. Je wordt letterlijk in een situatie gegooid waar het gaat om leven en dood. Uit studies is gebleken dat hoe sneller er wordt begonnen aan basic life support, welgeteld binnen de 6 minuten, je hiermee de overlevingskans vergroot voor de patiënt. De enige manier om zo’n situatie in te duiken is als je goed voorbereid bent en weet wat je moet doen, ook als je die handschoenen niet in één keer aan krijgt.
We gaan het hebben over basic life support, BLS, dus de reanimatie waarbij je niet beschikt over medische hulpmiddelen. Basic life support gebruik je buiten het ziekenhuis of als start op de afdeling als de patiënt bewusteloos is en niet meer ademt. In een volgende podcast zul je ook alles leren over advanced life support, maar eerst het begin. De basic life support bestaat uit 7 stappen die doorlopen moeten worden. Let’s start.
Stap 1. Ik zei het al in de intro, check of de omgeving veilig is. Je start niet met reanimeren in een brandend huis of midden op de snelweg. Als jij niet veilig bent, kun je je patiënt ook niet helpen. Scan de omgeving. Is dit een veilige plek, liggen er gevaarlijke obstakels rond de patiënt. Als je de AED gaat gebruiken, waar we het straks over gaan hebben, wil je niet dat de patiënt in één grote plas ligt dat elektriciteit kan geleiden. Neem een paar seconden om eerst jouw veiligheid te garanderen, voordat je naar de volgende stap gaat.
Stap 2. Benader de patiënt en beoordeel of de patiënt bewusteloos is of niet. Een voorzichtig hallo is echt verre van voldoende. Misschien is de patiënt wel doof aan één oor of volledig doof. Het is daarom heel belangrijk om de patiënt te benaderen, rustig aan zijn schouders te schudden en in beide oren op luide toon een opdracht te geven. Zoals: meneer, hoort u mij? Een opdracht zet aan tot een antwoord waardoor de patiënt sneller geneigd zal zijn om een poging te doen een reactie te geven. Krijg je geen reactie dan gaan we door naar stap 3.
Je hebt een bewusteloze patiënt, dat is nooit een goed teken. Jij hebt hulp nodig en wel zo snel mogelijk. Bel direct 112 als je helemaal alleen bent en zet de telefoon op luidspreker. Staan er al wel veel mensen om je heen, dan kun je gelijk iemand aanwijzen die voor jou 112 belt. Zeg wie je bent, waar je bent en dat het om een man/vrouw gaat die bewusteloos is. Blijf aan de lijn totdat je alle vragen hebt beantwoord. Het is belangrijk voor de ambulance centrale dat ze weten wat de acuutheid is van een oproep. Door te zeggen dat het om een bewusteloze patiënt gaat, weten zij dat het om een potentiële reanimatiesetting gaat waarvoor zij 2 ambulances stand-by hebben. Goed, vervolgens wijs je een ander persoon aan. Diegene gaat op zoek naar een AED. Dit kleine kastje is essentieel als het gaat om een shockbaar ritme. Niet iedereen weet wat een AED is, daarom is het belangrijk om zoiets te omschrijven. De beste omschrijving? Het is een koffertje met een groen logo van een hartje met een bliksemschicht erin. Zorg ervoor dat ze weten dat ze moeten opschieten, want dit kleine koffertje kan iemands leven redden. De reden dat jij specifieke mensen aanwijst, is omdat je dan zeker weet dat iemand dit gaat doen. Als je het in een groep laat vallen, zal iedereen misschien denken dat iemand anders het doet en doet uiteindelijk niemand is. Daarnaast kun je altijd bij diegene terugkomen om te verifiëren of het gelukt is. Ben je ondanks je hulproep helemaal alleen, dan ben jij degene die de ambulance moet bellen. Bel het nummer en zet het nummer op luidspreker. Zo kan jij eventueel al beginnen met reanimeren terwijl er nog aanvullende vragen worden gesteld. Op dit moment weet je nog niet of er een reanimatie is, maar wel dat je een bewusteloze patiënt hebt. Het is hoe dan ook fijn om hulp te hebben in deze situatie. Zeg tegen je omstanders dat je graag wilt dat ze bij je blijven totdat je kunt inschatten hoe de situatie is. In een reanimatie is teamwork de belangrijkste factor voor een geslaagde reanimatie. Een team heeft een leider nodig die overzicht houdt en de boel aanstuurt. Jij bent degene die als eerste de patiënt heeft opgemerkt of die als eerste wist wat ze moest doen. Ken jij de stappen volledig uit je hoofd en voel je je zelfverzekerd genoeg om het stappenplan te doorlopen, straal dit dan uit naar de omstanders. Heb je het idee dat er iemand in de buurt staat die er net wat meer van weet, spreek diegene persoonlijk aan en wees eerlijk. Voor nu ga ik volledig van uit dat je na deze podcast precies weet wat je moet doen. Dus zeg je tegen je omstanders; deze patiënt is bewusteloos. ik ga kijken of er een ademhaling is en ik heb mogelijks jullie hulp nodig. Blijf in de buurt. Op die manier laat je zien dat je weet wat je doet en zorg je ervoor dat mensen niet zomaar weglopen, want je kunt hun hulp nog goed gebruiken als de patiënt niet meer ademt. Oke, tijd voor stap 4.
We gaan de ademhaling beoordelen en dat doen we aan de hand van look, listen, feel. Een ademhaling moet op alle vlakken afwezig zijn of abnormaal. Bij een gaspende ademhaling, waarbij de patiënt als een vis op de droge naar ademt hapt, is er een ademhaling maar overduidelijk geen normale ademhaling. Goed, hoe doe je dit efficiënt? Je brengt je wang net boven de mond van de patiënt en kijkt in de richting van de borstkas. Je moet 10 volledige seconden de tijd nemen om zeker te zijn dat er geen ademhaling is. De patiënt kan ook heel traag ademen, zoals bij een opiatenintoxicatie. Dan heeft de patiënt geen BLS nodig, maar zeker wel een ambulance. Om er zeker van te zijn dat er geen sprake is van een obstructieve ademhaling doe je de zogenaamde head tilt en chin lift. Je legt een hand op het voorhoofd van de patiënt en kantelt het hoofd naar achter. Je andere hand plaats je onder de kin en trek je omhoog. Even vergeten hoe die head tilt en chin lift in elkaar zit? Geen probleem, check de website waar deze podcast ook op staat voor de afbeeldingen. Nu heb je 10 seconden de tijd en kijk je of de borstkas omhoog komt, voel je of je warme adem tegen je wang komt en luister je naar het geluid van een in- of uitademing. Je concludeert dat er geen sprake is van een ademhaling, op naar stap 5.
Nu hebben we al 4 hele stappen gehad en zijn we nog steeds niet aan het reanimeren. Dat klopt en het klinkt misschien alsof je heel veel tijd verliest met al deze stappen. Niks is minder waar, deze stappen zijn uiterst belangrijk om een goede reanimatie op te zetten. Veiligheid staat altijd voorop, altijd! Je moet altijd eerst de situatie goed inschatten, voordat je weet of je aan reanimeren moet beginnen. Voor hetzelfde geldt heeft iemand een epileptisch insult gehad en is diegene daarom bewusteloos, maar is er nog wel sprake van een ademhaling. En hulp inroepen tijdens een reanimatie is het allerbelangrijkste, want je hebt veel handen nodig om een leven te redden. Tijd voor stap 5.
De borstcompressies. Ken je het nummer stayin alive van de bee gees? Nog steeds een lifesaver als het gaat om het ritme van borstcompressies aan te geven. Officieel moet je 100-120 compressies per minuut geven en laat stayin alive 104 beats per minuut hebben. Het liefst mag het nog iets sneller, maar in zo’n situatie is het alleen maar fijn om een houvast te hebben. Je plaatst de bal van je hand op tepelhoogte op het sternum oftewel het borstbeen. Neem dan wel de lijn waar je tepels normaal gesproken zouden moeten zitten en niet ter hoogte van tepels op vrouwelijke borsten die hele diverse posities kunnen aannemen. Spreid de vingers van de hand die op het sternum rust. Plaats vervolgens de andere hand boven de hand op het sternum. Terwijl je de vingers van de onderste hand nog steeds gespreid houdt, klem je de vingers van de bovenste hand om je onderste hand als houvast. Zorg tijdens de compressies dat je alleen met de bal van je hand duwt op het borstbeen. De vingers zouden in een perfect geval de borstkas niet mogen raken. Als het kan zorg er dan voor dat er geen knopen, ritsen of decoratie tussen je hand en het borstbeen zit. Dit kan betekenen dat je soms een blouse moet openmaken om goede borstcompressies te geven. Ga vervolgens goed met je schouders boven de patiënt hangen. Op die manier kun je compressies geven vanuit je hele lichaam in plaats van alleen vanuit je armen wat vele malen vermoeiender is. De borstkas moet zo’n 5 tot 6 cm naar beneden worden geduwd zodat het effectieve compressies zijn. Probeer contact te blijven houden met het sternum en niet los te laten als je omhoog komt, oftewel te gaan stuiteren. Probeer ook om de borstkas volledig omhoog te laten komen, zodat het bloed de kans krijgt om goed rond gepompt te worden. Je geeft 30 compressies voordat je verder gaat naar stap 6. Tel gewoon lekker hardop tot 30. Zo raak je zelf minder snel de tel kwijt en als je de reanimatie samen doet weten anderen hoe ver je staat. Dit is belangrijk als er gewisseld moet worden of als iemand anders de beademing op zich neemt.
En dan de beademing, stap 6. Dat kan soms een behoorlijke drempel zijn. Laat ik voorop stellen dat borstcompressies en het snel beschikbaar zijn van een AED belangrijker zijn dan een goede beademing. De oorzaken van een hartstilstand zijn vaak niet hypoxie gerelateerd, dan hypoxie gerelateerd. Het is daarom belangrijker om het hart weer aan de gang te krijgen, zodat het redelijk gesatureerde bloed rond gepompt kan worden. Uiteraard is een reanimatie veel efficiënter als er wel een goede beademing is, want het bloed raakt op een gegeven moment uitgeput van zuurstofmoleculen. Na de 30 borstcompressies is het tijd voor 2 beademingen. Je gebruikt opnieuw de technieken de head tilt en chin lift. De bovenste hand die de head tilt doet, knijpt hier ook nog de neus dicht. Vervolgens plaats je je mond volledig over de mond van de patiënt. Op deze manier maak je een gesloten systeem en ontsnapt er geen lucht via de neus of delen van de mond. Je ademt 2 seconden lang uit in de mond van de patiënt. Dus je ademt uit en je hoeft niet hard te blazen, gewoon uitademen is voldoende. Er zit in uitgeademde lucht nog 16% zuurstof, voldoende om de longen van de patiënt van zuurstof te voorzien. Tijdens het uitademen check je of er sprake is van een goede beademing. Je kijkt hierbij naar de borstkas en ziet als het goed is deze omhoog komen. Komt het niet omhoog, dan kunnen er een aantal dingen niet kloppen. Er is geen gesloten circuit. De neus is niet volledig dicht of je mond is niet volledig om de mond van de patiënt. Het kan ook zijn dat er geen open ademweg is, oftewel dat de tong de ademweg blokkeert. Positioneer opnieuw de patiënt met de head tilt en de chin lift zodat je een open ademweg creëert. De laatste kans is dat je toch te zacht uitademt. Probeer iets meer kracht te zetten, maar je hoeft ook weer niet een ballon op te blazen. De omhoog komende borstkas is jouw controle voor een goede beademing.
Alright, tijd voor stap 7. Een hele lastige en uitputtende stap. Je herhaalt stap 5 en 6 steeds achter elkaar. Ik kan je vertellen dat 2 minuten reanimeren heel erg vermoeiend is. Zorg ervoor dat je mensen om je heen verzameld die kunnen reanimeren en die het van je over kunnen nemen. Het overneem moment is erg belangrijk en moet zo vloeiend mogelijk verlopen. Bespreek dit goed met elkaar. Een ideaal moment is na de beademing of na een ritmecheck van de AED. Jij kunt dit!
Bronnen:
ERC guidelines https://cprguidelines.eu/
Nederlandse Reanimatie Raad https://www.reanimatieraad.nl/
Comments